Jouw aanval is mijn beste verdediging

Aangevallen worden is natuurlijk nooit leuk. Dat neemt niet weg dat het soms wel heel handig is, omdat het je de ultieme aanleiding geeft om openlijk in de verdediging te schieten. Zijn aanval is voor jou de meest directe rechtvaardiging om je beweegredenen toe te lichten. Maar wat moet je doen als de ander je niet openlijk aanvalt? Als zijn afkeuring van zijn gezicht afdruipt, maar niet in woorden geuit wordt? Als hij zelfs je spontane verdediging wegwuift omdat hij je immers niet aanviel? Dan blijkt ineens dat je je niet alleen verdedigt omdat het moet, maar het ook gewoon graag voor jezelf doet…

Nou wil ik niet beweren dat het beter is om elkaar aan de lopende band aan te vallen. In tegendeel zelfs. Maar het is wel nuttig om eens wat dieper in te gaan op onze eigen hang naar verdediging. Die drang leidt er namelijk vaak toe dat we (onbewust) een aanval uitlokken, zodat we ons alsnog kunnen verdedigen. We gaan “peuteren, graven en prikken” bij de ander tot hij ons ineens in geuren en kleuren uitlegt wat we allemaal verkeerd doen.

Er zijn genoeg situaties waarin mensen hun afkeuring en frustraties niet uitspreken, maar ze non-verbaal heel duidelijk laten blijken. In dat geval is het heel wat constructiever om er samen openlijk over te praten. Maar als de ander ervoor kiest om er geen woorden aan te geven, kan dat ook betekenen dat het niet belangrijk genoeg is om er een heisa van te maken. Sterker nog, het kan zelfs betekenen dat er helemaal geen sprake is van afkeuring en frustraties. In dat geval wek jij ze tot leven, omdat je ze vervolgens wilt bestrijden. Hoe je het ook went of keert, dát is niet constructief. Je creëert een situatie van achterstand omdat je als winnaar uit de bus wilt komen.

Waarom doen we dit? Eigenlijk heel simpel. We creëren een strijd met de ander om onszelf te kunnen verdedigen in een strijd met onszelf. Binnenin twijfelen we over onze eigen manier van handelen. In het minste geval vinden we dat er wel wat in te brengen is tegen de keuze die we gemaakt hebben. We zouden dus eigenlijk het gesprek met onszelf aan moeten gaan en onszelf dusdanig overtuigen dat we rust hebben. Dat is lang niet altijd zo gemakkelijk als strijden tegen een ander. Daar komt nog eens bij dat ons zelfbeeld voor een heel groot deel bepaald wordt door het beeld dat anderen van ons hebben. Sommige mensen krijgen het simpelweg nooit voor elkaar om achter hun eigen keuze te gaan staan, totdat andere mensen dat doen.

Feit blijft dat het niet constructief is om een aanval uit te lokken, zodat je aan je verdediging kunt beginnen. Het is als een diep ravijn ingaan voordat je aan een bergbeklimming begint. Als het eigenlijk de aanval van jouzelf is die je wilt pareren, laat de ander er dan buiten. Ga de strijd aan met jezelf en kom als winnaar uit de bus. Dit is in het begin even wennen en vraagt motivatie en energie. Maar het komt jou én je relatie met de ander uiteindelijk ten goede. Mochten er dan toch situaties zijn waarin een ander er zelf voor kiest om je ergens op aan te vallen… ja, dan kun je je alsnog naar hartenlust verdedigen. Dan zal je zien dat je er ook veel beter in geworden bent. Omdat je de strijd met jezelf al gewonnen hebt, sta je vierkant achter je eigen standpunt. Je hebt alle argumenten klaarstaan die jíj nodig had om overtuigd te worden. Daar kun je nu mooi de ander mee overtuigen.

Tip:We hebben vaak niet door dat we onszelf proberen te verdedigen omdat we intern nog geen volledige rust gevonden hebben met onze keuzes. Door je wat meer te verdiepen in de theorie en ermee te oefenen, word je er snel steeds beter in om het op te merken en op te lossen. In de training: De anatomie van een moeilijk gesprek komt dit onderdeel uitgebreid aan bod.