We hadden het al heel vaak over het doel dat je jezelf stelt in een moeilijk gesprek. We hebben het gehad over de verhoudingen tussen je doel enerzijds en een prettig gespreksklimaat. Over hoe je het doel niet te groot of onmogelijk moeilijk moet maken en hoe je het niet uit het oog moet verliezen.

Maar wat doe je nou als je niet weet wat je doel is?  Wanneer je een complex probleem of een ingewikkelde situatie te lijf moet gaan en je nog geen idee hebt in welke hoek de oplossing gevonden kan worden. Dat soort dingen gebeuren vaak genoeg en het antwoord is: dan moet je met subdoelen gaan werken. Maar hoewel dat dé oplossing is in die situaties, voelt het als een enorme dooddoener, want als je geen idee hebt in welke richting je einddoel gevonden kan worden, dan heb je waarschijnlijk ook geen idee op welk eerste subdoel je af moet gaan. De suggestie spreekt niet erg tot de verbeelding en lijkt je daarom niet veel verder te helpen.

Totdat ik op een dag het boekje: “Het klavertje vier. Een fabel over geluk” las. Dit boek legt op ludieke en heel eenvoudige manier uit, hoe je geluk kunt vinden, ondanks het feit dat “geluk” volstrekt ongrijpbaar en onvindbaar lijkt. De analogie van dit boekje gaat ook volledig op voor iedere situatie waarin je niet goed weet welk doel je na moet streven om je problematische of moeilijke situatie op te lossen. Heel kort gezegd gaat het boek als volgt: Tovenaar Merlijn geeft aan alle ridders de opdracht om in het “betoverde bos” op zoek te gaan naar een klavertje vier. Dat klavertje vier zou onbegrensd geluk brengen aan de persoon die het vindt. Slechts twee ridders gaan de uitdaging aan en ze komen er al snel achter dat er onmogelijk een klavertje vier kan groeien in het betoverde bos. De ene ridder gaat in het wilde weg gewoon op zoek. Onderweg ervaart hij angst, wanhoop, woede en frustratie maar hij zoekt stug door. De andere ridder denkt na over alle ongunstige omstandigheden, die maken dat er geen klavertje vier kan groeien in het bos. Stap voor stap gaat hij die omstandigheden opheffen. Is er te weinig voedzame aarde? Dan plaatste hij nieuwe grond bovenop de oude bodem. Is het veel te droog? Dan zorgde hij dat er water uit de beek naar de nieuwe aarde kon stromen. Is er te veel schaduw van de bomen, dan zorgt hij dat er voldoende zonlicht op dat ene plekje bos valt. Iedere stap zet de ridder in het volle bewustzijn dat er daarmee niet ineens een klavertje vier zal zijn. Maar door de omstandigheden steeds een beetje gunstiger te maken wordt de kans op een klavertje vier steeds groter en wie weet komt er dan alsnog ineens een klavertje vier op. Het mag geen verrassing zijn dat dit uiteindelijk het geval is. De ridder wordt op de laatste dag wakker en treft daar zijn klavertje vier aan.

Nu klinkt dit wat zoetsappig en misschien denk je zelfs: ja dat had ik zelf ook wel kunnen verzinnen. Je moet het gewoon steeds waarschijnlijker maken dat de oplossing kan ontstaan, maar in de praktijk, in het heetst van de strijd hebben we vaak de neiging om het tegenovergestelde te doen. We richten ons dan op het probleem, staren ons erop blind. We gaan dat probleem aan alle kanten bekijken om iedere keer weer te besluiten dat er geen alomvattende oplossing gevonden kan worden.

En wat doe je dan? Ga je je zoals de eerste ridder verliezen in het probleem of ga je zoals de tweede ridder kleine stappen zetten om het geheel net iets minder problematisch te maken? Kun je dat opbrengen, ondanks het feit dat het probleem daarmee niet als sneeuw voor de zon verdwijnt? Wanneer de ridder alle omstandigheden heeft verbeterd die hij in zijn macht heeft, is er nog altijd geen garantie dat er een klavertje vier op zal komen. De kans wordt groter, maar is nog altijd klein. Maar hij deed het en het klavertje kwam.

Wanneer jij kleine stappen zet om een ingewikkelde situatie minder ingewikkeld te maken is het probleem niet ineens zomaar opgelost. Maar kan daar wel toe leiden op manieren die je vooraf niet helemaal kon voorzien. Het is in ieder geval de enige manier waarop je de kansen op een oplossing groter maakt. Wat uiteindelijk maakt dat het ineens goedkomt?

In het fabeltje zal het wel een beetje magie zijn. In de realiteit misschien ook wel. Van beweging komt beweging. Daar ben ik in ieder geval van overtuigd.

Voor mij heeft dit fabeltje het toewerken naar een ongrijpbaar doel veel concreter gemaakt. Het stimuleert me om kleine stappen in de goede richting te zetten ondanks het uitblijven van een garantie op succes. Hopelijk doet het dat ook voor jou. En wie weet helpt het je om jouw ongrijpbare doelen te behalen, en misschien vind je er zelfs wel onbegrensd geluk mee. Dat zou dan mooi meegenomen zijn.