Vandaag komen we nog eens terug op ‘Oprecht’ als een van de basis-elementen van het CCSS model voor constructieve communicatie. In trainingen vermijden wij doorgaans om in verband met dat begrip ‘Oprecht’ te vervallen in uitvoerige afwegingen over moraliteit. Als vuistregel geven we dan meestal deze vraag om jezelf in een uitdagende gesprekssituatie te stellen: ‘Wil ik het probleem dat voorligt graag samen mét die ander oplossen, of zou ik het eigenlijk net zo lief of liever zonder samenwerking met die ander willen oplossen?’

Een tweede ding is dat er met zo’n begrip als “oprecht zijn”, iets bijzonders aan de hand lijkt te zijn. Wanneer je mensen vraagt of ze denken dat een ander het in de gaten zal hebben wanneer ze zelf niet helemaal oprecht zijn, dan blijken veel mensen te denken dat ze daarmee, of met een klein leugentje wel onopgemerkt wegkomen. Maar wanneer je mensen vraagt of ze het zelf in de gaten hebben wanneer een ander niet helemaal oprecht in een gesprek zit, dan blijken ze juist vaak te menen, dat ze dat wel direct aan zullen voelen.

En ja, dat is ook zo. We weten natuurlijk heel vaak niet precies waaróver een ander niet helemaal oprecht is, maar we hebben wel in de gaten dat er iets niet helemaal pluis is. En wanneer een ander omgekeerd het gevoel heeft dat er bij jou iets niet helemaal pluis is – dat je niet helemaal straight bent – dan zal die ander niet echt luisteren naar de boodschap die je wilt overbrengen. Hij zal zich er vooral op concentreren om je te ontmaskeren. Om uit te vinden wát er nou precies niet pluis is.

Wanneer we het hierover hebben, dan zien we in een zaal vaak wel wat mensen zitten die denken, of in bedekte termen zeggen: ‘Nou, maar dat kan ik toch echt wel hoor! De waarheid wat verdraaien of maskeren, zodat ik de situatie naar mijn voordeel kan draaien.’ En ja, we realiseren ons wel dat er een spanningsveld is en dat wat zich afspeelt in bijvoorbeeld een zakelijke of politieke arena, vaak als spel wordt gezien. Dat je niet meteen het achterste van je tong wilt laten zien, of dat je het allemaal zodanig wilt presenteren dat je je gelijk kunt halen of je deal kunt sluiten. Maar toch, bedenk twee dingen. Allereerst dat steeds meer mensen steeds gevoeliger antennes ontwikkelen voor ‘wat goed aanvoelt en wat niet.’ En ten tweede, dat wanneer spanningen in een gesprek wat oplopen, of naarmate een gesprekssituatie uitdagender wordt, mensen hun voelsprieten beter gaan aanzetten. En wanneer je dan nog wilt proberen om oprechtheid te veinzen, en tegelijk een ander ook om de tuin te leiden, dan moet je echt heel erg je best gaan doen en kunstgrepen toepassen. Onze stelling is: in een lastige gesprekssituatie die belangrijk voor je is: doe het niet, maar breng jezelf met oprechtheid in en laat jezelf met oprechtheid zien.

Voor degene die nu denkt, dat je ook dán mensen toch nog wel om de tuin zou kunnen leiden… Ja, het kan. We zien het in de wereld wel gebeuren, dus het kan. Maar, je zou heel erg je best moeten doen en er heel veel energie in moeten steken om jezelf te ontwikkelen tot iemand die daar echt heel goed in is. En dan moet je jezelf misschien toch gaan afvragen: ‘Wat ben ik dan?’ En: ‘Wat ga ik dan op die manier precies winnen, en is dat dan ook een winst voor de lange termijn?’ En tot slot: zoveel energie en tijd en aandacht om jezelf te ontwikkelen tot een soort van con-artist – en ja, ik gebruik de Engelse term om het beeld iets te verzachten – maar zou je die tijd en energie niet beter kunnen steken in goede ideeën, goede producten, goede service, of langdurige relaties?

Dus wat mij betreft: los van alle morele afwegingen… oprechtheid is ook een doeltreffend instrument. Zeker in combinatie met de andere elementen van het CCSS-model. Maar daarover later weer eens.

Wil je er meer over weten: kijk verder op onze site. Er zijn veel artikelen en video’s te vinden en met onze trainingen, e-learnings en presentaties geven we uitgebreide uitleg en training hoe je met constructieve communicatie het meeste kunt halen uit uitdagende gesprekken.